بخش سوم : بخش بندی بازار
در مقاله‌های پیشین با مفهوم دیجیتال مارکتینگ آشنا شدید، درباره مراحل بازاریابی دیجیتال مطالعه کردید و با مرحله آغازین دیجیتال مارکتینگ، تحلیل بازار، آشنا شدید. گام بعدی در این مسیر برای یک کسب و کار، بخش بندی بازار است.
هنگام تلاش برای رسیدن به مشتری با یک پیام بازاریابی یا تبلیغات تبلیغاتی، هدف قرار دادن بازار مناسب به همراه ارائه یک پیام مناسب امری ضروری است. از آن‌جایی که بسیاری از افرادی علاقه ای به محصولات یا خدمات شما ندارند، اگر جامعه هدف شما تعیین نشده باشد، پیام رسانی شما برای این دسته از مخاطبان، موجب به هدر رفتن منابع زیادی خواهد شد.
بخش بندی بازار در واقع به منظور انتخاب مشتری هدف شما صورت می‌گیرد. بخش بندی در انواع مختلف و از منظرهای گوناگون صورت می‌پذیرد.
تقسیم بازار می تواند به شما کمک کند تا فقط افرادی را که که به احتمال زیاد به مشتری کسب و کار شما یا مصرف کنندگان محصولات یا خدمات شما تبدیل می‌شوند را هدف قرار دهید. برای تقسیم بازار، آن را به گروه‌هایی تقسیم می‌کنید که دارای مشخصات مشابه هستند. به عنوان مثال تقسیم‌بندی براساس موقعیت جغرافیایی، سن، جنسیت، تحصیلات، درآمد، فرهنگ و بسیاری مشخصه‌های دیگر.
همچنین می‌توانید یک بخش را بر اساس چند نوع ویژگی تقسیم‌بندی کنید. تقسیم بازار و انتخاب مخاطب هدف به این شکل، امکان انجام اقدامات بازاریابی دقیق‌تر و ارائه پیام‌هایی با محتوای شخصی شده را فراهم می‌کند.
هدف از بخش بندی بازار چیست؟
باید توجه داشت گام بخش بندی بازار در دیجیتال مارکتینگ عموما براساس محصول صورت می گیرد. برای محصولات عمومی بخش بندی بازار چندان معنای خاصی ندارد. به عنوان مثال کالای شیر در سبد لبنیات یک محصول عمومی است. در همین مثال چنانچه محصول یک نوع شیر با افزودنی های خاص و یا روش تهیه ی خاص خود باشد دیگر یک کالای عمومی نبوده و بخش بندی بازار برای آن ارزشمند است.
هدف از این مرحله آن است که یک کسب و کار بتواند با بودجه محدودی که دارد به حداکتر تعداد مشتری و در نتیجه راندمان و درآمد بیش تری دست یابد. در صورت عدم بخش بندی باید به روش بازار عمومی عمل کرد که در ادامه هزینه های بالاتری را تحمیل خواهد کرد. این امر باعث هدفمند کردن حرکات تبلیغاتی و متمرکز شدن بودجه و انرژی در دسته ای از مشتریان است که بازار اصلی کسب و کار را تشکیل می دهند.
البته شاید در مراحل پایانی یک برند شناخته شده امکان توسعه گروههای هدف خود را داشته باشد اما در آغاز راه یک کسب و کار استفاده از نقاط خاص و بخش بندی های خاص که براساس مطالعات بدست آمده بهینه تر است.
چرا باید بازار را محدود کرد؟
بخش بندی بازار یک بحث کاملا تخصصی می‌باشد. نکته قابل توجه این است در ذهن افراد به صورت پیش فرض علاقه به فراگیری تمام بازار وجود دارد. عمده افراد در بازار تمایل دارند محصولات و خدمات خود را به شکلی تعریف نمایند که همه در بخش‌های مختلف بازار مشتری آن‌ها باشند. این موضوع اشتباه رایج بزرگی است که همواره رخ می‌دهد. برای مثال یک میوه فروشی در منطقه‌ای مشخص به منظور فروش حداکثری اگر صرفا میوه‌های متنوع در کلاس‌های مختلف کیفی را فراهم کرده و طبق نیاز مشتری میوه با کیفیت متناسب تهیه نکند، قطعا دچار زیان خواهد شد.
اصولا باید بازار را محدود کرد و برروی آن سرمایه گذاری نمود. زیرا همواره باید این نکته را در نظر داشت منابع تخصیص داده شده، محدود هستند. البته برندهای بزرگی مانند کوکاکولا منابع وسیعی را جهت تبلیغات محصولات خود را در اختیار داشته و همه بازار را در محدوده خود قرار داده‌اند. اما باید به یاد داشت محصولاتی با چنین ویژگی بسیار اندک هستند. همچنین باید در نظر داشت در این سطح نیاز به توان بازاریابی و برندینگ فوق العاده بالا و هزینه بسیار گزاف می‌باشد. بنابراین بسیار حائز اهمیت است تا جامعه هدف و مخاطبین به طور دقیق مشخص شده تا از منابع موجود در بهینه‌ترین حالت استفاده گردد.
انواع روش‌ها برای بخش‌بندی بازار چیست؟
انواع مختلفی از روش‌ها برای بخش‌بندی بازار وجود دارد که می توانید بر اساس آن‌ها بازار هدف خود را ایجاد کنید. در زیر چهار روش اصلی برای تقسیم بازار آورده شده است.
بخش‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های جمعیتی
بخش‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های جمعیتی یکی از رایج ترین اشکال تقسیم‌بندی بازار است. این به تقسیم مخاطبان بر اساس ویژ”ی‌های قابل مشاهده و مبتنی بر جمعیت اشاره دارد. این خصوصیات شامل مواردی مانند سن، جنس، وضعیت تأهل، اندازه خانواده، شغل، سطح تحصیلات، درآمد، نژاد، ملیت و مذهب است.
بخش‌بندی بازار بر اساس رفتارهای مصرف‌کنندگان
همچنین می‌توانید بر اساس رفتارهای مصرف کنندگان، به ویژه رفتار آن‌ها در رابطه با محصولات خود، بازار خود را تقسیم کنید. بخش‌بندی بازار بر اساس رفتارهایی که آن‌ها نمایش می‌دهند به شما امکان می‌دهد پیامی را طراحی کنید که متناسب با آن رفتارها باشد.
بخش‌بندی بازار بر اساس مناطق جغرافیایی
در این روش بخش‌بندی بازار بر اساس موقعیت جغرافیایی مشتریان انجام می‌شود. بخش‌بندی بازار بر اساس موقعیت جغرافیایی یک استراتژی تقسیم‌بندی اساسی اما بسیار مفید است. موقعیت مکانی مشتری می‌تواند به شما در درک بهتر نیازهای مشتریان کمک کند و شما را قادر به ارسال تبلیغات خاص مبتنی بر مکان می‌نماید.
بخش‌بندی بازار بر اساس موقعیت جغرافیایی انواع مختلفی وجود دارد. ابتدایی‌ترین روش شناسایی کاربران بر اساس مکان‌هایی مانند کشور، شهر و کد پستی آن‌ها است. شما همچنین می توانید براساس ویژگی‌های منطقه‌ای که مشتریانتان در آن زندگی می‌کنند، مانند آب و هوای آن، تراکم جمعیت و این‌که آیا در منطقه شهری یا روستایی باشد، مصرف‌کنندگان را شناسایی کنید.
شرکتها همچنین می‌توانند نیازهای متفاوتی را در مناطق مختلف در نظر بگیرند. به عنوان مثال، یک شرکت پوشاک، تبلیغاتی را با لباس گرم‌تر به افرادی که در آب و هوای خنک‌تر زندگی می‌کنند نشان می‌دهد و برعکس به افراد ساکن در آب و هوای گرم، لباس‌هایی که خنک‌تر هستند را نشان می‌دهد.
بخش‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های روانشناختی
بخش‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های روانشناختی شبیه به بخش‌بندی بازار بر اساس ویژگی‌های جمعیتی است، اما با این تفاوت که در این روش به ویژگی های ذهنی و عاطفی می‌پردازد. این خصوصیات ممکن است به راحتی مانند ویژگی‌های جمعیتی قابل مشاهده نباشد، اما می توانند به شما در رابطه با انگیزه‌ها، ترجیحات و نیازهای مخاطبان اطلاعات خوبی را ارائه دهند. با دانستن این جنبه از مخاطبان،به شما کمک می‌کند تا محتوایی را ایجاد کنید که به طور موثرتر برای آن‌ها جذاب باشد. برخی از نمونه های ویژگی های روانشناختی شامل ویژگی‌های شخصیتی، علایق، اعتقادات، ارزش‌ها ، نگرش‌ها و سبک زندگی است.
جهت آشنایی با سایر گام‌ها و مراحل دیجیتال مارکتینگ به دیگر بخش‌های این سری از مقالات با عنوان “دیجیتال مارکتینگ چیست؟” مراجعه نمایید.
